Ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν σε συστηματική βάση ζητήματα επιβίωσης – όπως είναι οι άνθρωποι που εγκλείονται στα λεγόμενα κέντρα υποδοχής αιτούντων άσυλο ή οι άνθρωποι που ζουν (συχνά από γενιά σε γενιά) σε συνθήκες εκτεταμμένης φτώχειας και περιθωριοποίησης – είναι οι διαταρραχές ύπνου.
“Δεν μπορώ να κοιμηθώ” λένε. Αν τους ρωτήσεις γιατί, συνήθως θα σου απαντήσουν ότι σκέφτονται πολύ: τα προβλήματα που τους απασχολούν, τα αγαπημένα πρόσωπα που άφησαν πίσω τους, πως θα βγει η επόμενη μέρα (κάθε μέρα), το μέλλον που αδυνατούν να προσδιορίσουν, το παρελθόν που φέρει ειδικό βάρος, τους άλλους γύρω τους (δικούς και μη) που επιδρούν με έμμεσους ή άμεσους τρόπους στη ζωή τους.
Η πρώτη παρόρμηση πάντα, είναι η επίλυση του προβλήματος. Τί μπορεί να γίνει, ώστε ο άνθρωπος αυτός να μπορεί να κοιμηθεί;
Πλην όμως, οι θεραπευτικές αλληλεπιδράσεις είναι σύνθετες και συχνά χαρακτηρίζονται από ανατροπές:
Πριν 20 χρόνια περίπου, ένας πρόσφυγας ήρθε να ζητήσει βοήθεια γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο. Δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Ρωτήθηκε αν θα προτιμούσε ένα ίαμα βασισμένο στα άνθη της ιπποκαστανιάς (white chestnut) ή ίσως κάποιο βότανο, πιθανά βαλεριάνα. Προτίμησε το δεύτερο. Μία εβδομάδα μετά, στο ερώτημα πως τα πάει δήλωσε “μια χαρά”. “Κοιμήθηκα καλά από το πρώτο βράδυ, αλλά σταμάτησα να πίνω το τσάι από την επόμενη μέρα.” Πώς κι έτσι; Απάντησε ότι συνειδητοποίησε πως είχε ανάγκη να μην κοιμάται τις νύχτες, για να έχει το χρόνο να αναπολεί νοερά την οικογένειά του. Εργαζόταν σκληρά μέσα στη μέρα και ήταν ο μόνος χρόνος που είχε πραγματικά να αφιερώσει στη σκέψη τους. Κατά μία έννοια ήταν ο δικός τους κοινός χρόνος, εξαιτίας και παρά τη γεωγραφική απόσταση που τους χώριζε.
Λόγω απειρίας, η συζήτηση σταμάτησε εκεί. Με τη σημερινή εμπειρία όμως – και πέραν των κατάλληλων ανθοϊαμάτων – ίσως να θέταμε το εξής ερώτημα: πως θα μπορούσε να δημιουργήσει περισσότερα “παράθυρα” στο χρόνο, ώστε να μπορεί να αναπολεί τους αγαπημένους του ανθρώπους, δίχως να χρειάζεται να παραμένει άγρυπνος;
(Σημείωση: η ζωγραφική είναι της Emma Archer.)
